Ngày 20.5.2020, Trường Đại học Kinh tế-Luật (UEL) và Viện Nghiên cứu phát triển Công nghệ ngân hàng ĐHQG-HCM (VNUHCM-IBT) đồng tổ chức Hội thảo khoa học “Lựa chọn chính sách phục hồi kinh tế Việt Nam giai đoạn Covid-19” tại Khách sạn Rex (141 Nguyễn Huệ, Quận 1, TP.HCM).

Tham dự hội thảo, về phía cơ quan trung ương có: TS Đào Minh Tú - Phó Thống đốc thường trực Ngân hàng Nhà nước; Ông Trần Quốc Phương - Thứ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư; TS Nguyễn Quốc Hùng, Vụ trưởng Vụ tín dụng các ngành kinh tế NHNN; TS Nguyễn Tú Anh - Vụ trưởng Vụ Kinh tế tổng hợp, Ban Kinh tế Trung ương; TS Nguyễn Văn Phụng - Vụ trưởng Vụ QLTDNL, Tổng cục thuế; TS Phạm Hồng Quang - Phó Vụ trưởng Vụ Tổng hợp, Văn phòng TW Đảng; Bà Cao Thị Minh Nghĩa - Phó Vụ trưởng, Vụ Tổng hợp Kinh tế quốc dân, Bộ KH&ĐT; Bà Lê Thị Trinh - Phó trưởng Ban cải cách và Hiện đại hóa, Tổng Cục thuế.

Về phía TP.HCM có Ông Bùi Tá Hoàng Vũ - Giám đốc Sở Du lịch. Về phía Trường Đại học Kinh tế - Luật có PGS.TS Nguyễn Tiến Dũng - Bí thư Đảng ủy, Hiệu trưởng nhà trường cùng các thành viên Ban Giám hiệu, Ban Giám đốc Viện Nghiên cứu phát triển Công nghệ ngân hàng, lãnh đạo các đơn vị và các nhà khoa học tham dự.

Hội thảo có sự tham gia của hơn 40 Chủ tịch/Phó Chủ tịch Hiệp hội doanh nghiệp TP.HCM, Hiệp hội nhựa TP.HCM, Hiệp hội Bất động sản TP.HCM, Hội tin học TP.HCM; Hội Công nghệ cao TP.HCM; Chủ tịch/Phó Chủ tịch HĐQT/Tổng Giám đốc/Phó tổng giám đốc doanh nghiệp như: Tập đoàn Hoa Sen, Công ty Đồng Tâm-Long An, Công ty Viettravel, Vietrravel airlines, Công ty tin học Lạc Việt, Công ty HPT, Công ty đầu tư tài chính nhà nướcTP.HCM, Tập đoàn Capella Hodings, Ngân hàng Nông nghiệp và phát triển nông thôn, Ngân hàng Phương Đông, Ngân hàng Eximbank, Ngân hàng Sài Gòn Công thương và nhiều doanh nghiệp trên địa bàn TP.HCM.



Đồng thời, Hội thảo đón tiếp hơn 50 chuyên gia, nhà khoa học của Trường Đại học Kinh tế-Luật, Viện Nghiên cứu phát triển Công nghệ ngân hàng ĐHQG-HCM, Viện Kinh tế Việt Nam (Viện Hàn lâm khoa học xã hội Việt Nam), Viện chiến lược Bộ Tài chính và nhiều trường đại học trên địa bàn TP.HCM.

Hiện nay, Chính phủ Việt Nam đang thực hiện nhiều chính sách tài khóa như đưa ra gói giảm thuế và tiền thuê đất với 180.000 tỷ đồng (tương đương 3% GDP, 11,7% thu ngân sách, 10,3% chi ngân sách và 88% mức thâm hụt ngân sách); chi 62.000 tỷ đồng tiền mặt cho an sinh xã hội (giảm giá điện trị giá 11.000 tỷ đồng và hoãn đóng bảo hiểm xã hội trị giá 9.500 tỷ đồng)... Tính tổng thể quy mô gói kích thích tài khóa của Việt Nam hiện tương đương 4,3% GDP - xấp xỉ với các nền kinh tế mới nổi khác cũng như so với các quốc gia đang phát triển trong khu vực. 



Tại Hội thảo, Viện nghiên cứu phát triển công nghệ ngân hàng ĐHQG-HCM (VNUHCM-IBT) sẽ công bố hai báo cáo:
1. Lựa chọn chính sách phục hồi kinh tế Việt Nam giai đoạn Covid-19
2. Khung pháp lý phát triển công nghệ tài chính: kinh nghiệm ở các nước và khuyến nghị cho Việt Nam


Nghiên cứu của VNUHCM-IBT công bố tại hội thảo cho rằng gói kích thích hiện nay của Việt Nam có tác động giới hạn đối với doanh nghiệp đang lâm vào tình trạng kiệt quệ tài chính vì các chính sách chỉ làm giảm hoặc ngăn dòng tiền ra của doanh nghiệp, chưa có chính sách hỗ trợ làm tăng dòng tiền vào của doanh nghiệp. Sẽ có những doanh nghiệp đã phải ngưng hoạt động và có thể phải giải thể hoặc phá sản trước khi cải thiện được dòng tiền, vì vậy chính sách tạo dòng tiền vào cho doanh nghiệp quan trọng hơn và sẽ mang lại hiệu quả hơn. Nói cách khác, phải bơm tiền thực cho doanh nghiệp mới tạo nhiên liệu kích hoạt cỗ máy kinh doanh tái khởi động. 

Đồng thời, các chuyên gia của Trường Đại học Kinh tế-Luật và VNUHCM-IBT cũng cho rằng việc lựa chọn chính sách phục hồi kinh tế cần đặt trong tầm nhìn trung hạn với các giải pháp phi truyền thống, thậm chí khác biệt với các chính sách đã từng được áp dụng trong quá khứ vì bản chất tác động khủng hoảng do Covid-19 khác với các khủng hoảng trong quá khứ. Theo đó, cần cân nhắc điều chỉnh tăng chỉ tiêu lạm phát 4% của năm 2020 để giúp Ngân hàng Nhà nước (NHNN) có dư địa đủ lớn cho việc nới lỏng tiền tệ và cắt giảm lãi suất, không chỉ dừng lại ở lãi suất liên ngân hàng mà phải đảm bảo tác động làm hạ thấp mạnh hơn nữa lãi suất cho vay kể cả lãi suất của các món nợ cũ. Đặt giả thuyết, nếu tình hình Covid-19 kéo dài, tỷ lệ thất nghiệp tăng lên, hoạt động các doanh nghiệp bị ảnh hưởng nặng nề hơn thì trong các quý tới cho vay cá nhân có thể giảm 20-25% và cho vay doanh nghiệp có thể giảm đến 30-40%. Vì vậy, theo các chuyên gia của VNUHCM-IBT, trong thời gian tới, các Ngân hàng thương mại (NHTM) nên ưu tiên chú trọng tái cấu trúc và gia hạn nợ mạnh hơn. 


Với chính sách tài khoá, phân tích của VNUHCM-IBT cho rằng để giải quyết cuộc khủng hoảng do dại dịch Covid-19 gây ra cần sử dụng công cụ chính là chính sách tài khóa còn chính sách tiền tệ sẽ đóng vai trò hỗ trợ. Việt Nam là nước có độ mở thương mại lớn và có mối tương quan dương với tăng trưởng GDP thế nhưng cho đến thời điểm này hầu hết các đối tác thương mại lớn của Việt Nam vẫn đang còn áp dụng biện pháp phong toả, vì vậy tăng trưởng kinh tế Việt Nam trong ngắn hạn rất cần phải dựa vào nội lực. Tuy nhiên, nội lực tiêu dùng tư nhân và đầu tư tư nhân đang suy giảm mạnh và sẽ chậm hồi phục do mức độ tổn thương lớn nên tăng trưởng trong thời gian tới phụ thuộc vào chi tiêu công. Để giải quyết bài toán nguồn tài trợ chi tiêu công cần phải dựa trên nguyên tắc tái phân bổ chi tiêu, chuyển nhượng tài sản công, cân nhắc sử dụng giải pháp tiền tệ hóa thâm hụt và vay nợ.

Từ các phân tích đó, các chuyên gia của VNUHCM-IBT đề xuất các khuyến nghị về chính sách tài khoá ngắn hạn và trung hạn như: cho phép hạch toán đầy đủ chi phí lương; nhanh chóng khơi thông khối tiền đầu tư công 700.000 tỷ đồng trong năm 2020 (vốn phát sinh trong năm 2020 khoảng 135.000 tỷ đồng và vốn của kế hoạch các năm trước đây được chuyển nguồn thực hiện ở năm 2020 khoảng 565.000 tỷ đồng); bố trí một khoản mục chi tái thiết kinh tế trong dự toán ngân sách thời kỳ 2021-2026 dưới hình thức “Chi đầu tư phát triển”; phân loại doanh nghiệp hỗ trợ, gắn với an sinh xã hội để đảm bảo người lao động không mất việc làm; giải quyết vấn đề khó tiếp cận vốn cho doanh nghiệp bằng cách thực hiện dịch chuyển rủi ro của chủ nợ về phía Chính phủ thông qua các chương trình bảo lãnh tín dụng giúp khơi thông nguồn vốn đến các doanh nghiệp thuộc đối tượng hỗ trợ; cho phép doanh nghiệp chuyển lỗ về năm trước hoặc năm sau trong hạn định 5 năm nhằm giảm áp lực kinh tế lên doanh nghiệp. Và các giải pháp khác như điều chỉnh kỷ luật tài khóa tổng thể; sử dụng hết mức tối đa theo quy định của Luật ngân sách nhà nước của số dư dự phòng ngân sách nhà nước năm 2020 để đáp ứng các nhu cầu chi. 

Ngoài ra, cần lưu ý về rủi ro trong quá trình thực thi chính sách tài khóa giai đoạn Covid-19 để đảm bảo tính hiệu lực và hiệu quả của chính sách tài khóa. Theo đó, cần thiết phải theo dõi và phòng vệ một số rủi ro có thể gây hại như: rủi ro thể chế làm chậm tiến độ bơm tiền kích thích tiêu dùng và đầu tư, rủi ro tham nhũng và/hoặc sợ trách nhiệm, rủi ro chệch mục tiêu,.v.v. 

Đồng thời với những giải pháp hỗ trợ tài chính, cần có các giải pháp hỗ trợ phát triển Fintech phù hợp với tình hình mới cũng được nêu ra trong nghiên cứu “Khung pháp lý phát triển công nghệ tài chính: kinh nghiệm thế giới và khuyến nghị cho Việt Nam” được VNUHCM-IBT công bố. Đó là thúc đẩy đổi mới sáng tạo gắn với mục tiêu xây dựng môi trường cạnh tranh lành mạnh để phát triển hệ sinh thái Fintech góp phần thúc đẩy quá trình chuyển đổi số hiệu quả, nhất là trong bối cảnh đại dịch Covid-19. 


Từ báo cáo nghiên cứu của Trường Đại học Kinh tế - Luật và VNUHCM-IBT, các tham luận, các ý kiến của doanh nghiệp và thảo luận tại hội thảo, BTC hoàn thành báo cáo khuyến nghị chính sách gửi đến các cơ quan hoạch định chính sách, cơ quan quản lý nhà nước để các cơ quan này tham khảo cho việc xây dựng và triển khai chính sách hỗ trợ kinh tế Việt Nam phục hồi và phát triển sau đại dịch Covid-19.

Tiếp theo hai báo cáo nghiên cứu của VNUHCM-IBT do TS Trần Hùng Sơn-Phó Viện trưởng trình bày, TS Lê Xuân Sang – Phó Viện trưởng, Viện Kinh tế Việt Nam đã trình bày tham luận "Tác động của đại dịch Covid-19 lên nền kinh tế và gợi ý chính sách cho Việt Nam ". Hội thảo cũng đã nghe hai phát biểu của đại diện doanh nghiệp: Ông Lê Hoàng Châu - Chủ tịch Hiệp hội bất động sản TP.HCM, Bà Đinh Hà Duy Trinh - Phó Chủ tịch HĐQT Công ty HPT.



Đặc biệt, hội thảo đã tổ chức phiên bàn tròn đối thoại chính sách đem lại cho các đại biểu nhiều thông tin, phân tích, đánh giá sâu xung quanh các vấn đề nóng mang tính thời sự và những định hướng chính sách trong thời gian tới của các cơ quan hoạch định chính sách và quản lý nhà nước. Phiên bàn tròn đối thoại chính sách  điều phối bởi PGS.TS Hoàng Công Gia Khánh - Phó Hiệu trưởng Trường Đại học Kinh tế - Luật kiêm Viện trưởng VNUHCM-IBT - cùng với sự tham gia của Ông Trần Quốc Phương, Thứ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư; TS Nguyễn Quốc Hùng, Vụ trưởng Vụ tín dụng các ngành kinh tế NHNN; TS Nguyễn Tú Anh, Vụ trưởng Vụ Kinh tế tổng hợp, Ban Kinh tế Trung ương;  TS Nguyễn Văn Phụng, Vụ trưởng Vụ Quản lý thuế doanh nghiệp lớn, Tổng cục thuế; Ông Võ Quốc Thắng, Chủ tịch HĐQT Công ty Đồng Tâm-Long An; Ông Trần Việt Anh, Phó Chủ tịch  Hiệp hội doanh nghiệp TP.HCM, Chủ tịch Hiệp hội nhựa TP.HCM.